الهدایة فی النحو/جلسه دوم

کلمه یعنی، معنی+لفظ

معنی همان مقصود ما از چیزی است .مثلا اگر کسی به ما بگوید شیر می خواهم میدانیم که شیر یک مایع سفید رنگ پر ارزش است که مزه ای خاص داشته و حیوانات و انسانها برای رشد به آن نیاز دارند.این تصوری که ما از چیزی داریم و در ذهن ما وجود دارد معنی و مفهوم آن چیز است.

پس معنی هر چیزی شامل صفات و خصوصیات و ثمراتی است که ما آن چیز را با این مشخصات میشناسیم.

اما اگر بخواهیم نیاز مادی و معنوی خود  را بر طرف کنیم به جای اینهمه توضیح طولانی که انسان را از حرف زدن و نوشتن خسته می کند ، فقط از یک لفظ استفاده می کنیم و همه ی مردم هم از این الفاظ برای رفع نیازشان استفاده می کنند.

مثلا به جای [مایع سفید رنگ پر ارزش است که مزه ای خاص داشته و حیوانات و انسانها برای رشد به آن نیاز دارند] یک کلمه می گوییم:شیر 

پس بنا بر تعریف مولف کتاب کلمه ، لفظی است که برای معنی مفرد خاصی بوجود آمده باشد.

دانشمندان در این مسئله که آیا کلمه دارای یک معنی است یا چند معنی دیگر هم دارد و در این مسئله که چه کسانی کلمات را وضع کرده اند اختلاف نظر هایی دارند که طلبه های عزیز بعدا در علم اصول ،[مبا حث الفاظ] دقیقتر مطالعه خواهند کرد.

انواع کلمه

کلمه در زبان عربی پدری است که سه فرزند دارد

 اسم، فعل و حرف

اسم  کیست؟ اسم کلمه ایست که برای خودش معنی مشخصی دارد و به دو برادر خود در معنا وابسته نیست و از طرفیهمیشه وجود دارد زیرا نه گذشته است نه حال است و نه آینده و با همنوع خود[اسم ها] میتواند یک جمله درست کند.

چطور اسم را از دیگر برادرانش که فعل و حرف باشند تشخیص بدهیم؟

برای اسم علامت هایی وجود دارد مثل انسان که هر کسی نشانه هایی مثل خال ،زخم ،لباس با کلاس و شیک،ریش بلند و...می تواند داشته باشد و با این علامات شناخته میشود.

{علامته ان یصح الاخبار عنه و به کزید قائم و الاضافه کغلام زید و دخول لام التعریف کالرجل و الجر و التنوین و التثنیه و الجمع و النعت و التصغیر و النداء}.

1.از اسم میتوانید خبر بدهیم.........جاء زید

2.بوسیله ی اسم میتوانیم خبر بدهیم   .....زید قائم

3.ال بر سرش سوار می شود.....الرجل

4.می تواند مجرور بشود {یعنی به حرف هایی که بعنوان حرف جر معروف هستند و خواهید خواند اضافه شوند}.......فی الدار

5.می تواند تنوین بگیرد ......رجلُ

6.علامت ها ی مثنی[دوتایی] و جمع میگیرد......رجلان،رجلَین.....رجال،مومنین،مومنون،مومنات 

7.می تواند صفت باشد....امامنا حکیمُ

8.می تواند آن را مصغر[ بر وزن خاصی که آن چیز را کوچک نشان میدهد]خواند......کُتَیب{کتاب کوچک}

9.میتوان آن را مورد نداء و خطاب قرار داد........یا ابراهیم

10.باید زودتر می گفتم که یادم رفت اما علامت دیگر اسم این است که می تواند به اسم دیگر اضافه شود....کتاب سعیدٍ

فرزندان دیگر کلمه را بعدا خواهیم شناخت.

والحمد لله